Commissioning (Devreye Alma)

Multi-disipliner bu yapının içerisinde işveren, projeciler, uygulamacılar ve Commissioning Uzmanları (CxP) bulunmak zorundadır. Başarılı bir Commissioning süreci, bu paydaşların bir araya gelerek, birlikte çalışma kültürünün bir sonucu olarak ortaya çıkacaktır.
Doğru bir Commissioning sürecinden geçen binalar, daha az işletme ve bakım maliyetlerinin yanı sıra enerjiyi verimli kullanma eğilimindedirler. Commissioning sürecinin belgelendirilmesi, tesisin temel enerji tüketiminin doğru bir şekilde kıyaslamasının temelini oluşturur.
Commissioning sürecine başlamanın en kritik adımı ‘’Pre-design’’ aşamasıdır. Bu dönem Commissioning Planının hazırlanması, Dizayn Temellerinin oluşturulması(BOD), işletme-bakım süreçlerinin oluşturulması ve işveren proje gerekliliklerinin (OPR) geliştirildiği en kritik dönemdir. Bu safha sürecin sonrasına bırakılırsa ve gerekliliklerin tasarımla eşleşmesi için ‘’ters mühendislik’’ yapılırsa maliyet, risk yönetimi ve kalite izleme süreçlerinin sağlıklı bir şekilde ele alınması zorlaşacaktır. OPR tasarım öncesi safhada geliştirilmeye başlanmalıdır. Böylelikle işveren istekleri doğrultusunda, proje için doğru tasarım ekibinin seçilmesi kolaylaşacaktır.

Dizayn ekibi, projenin bu aşamasında OPR’ı iyi bir şekilde anlayıp, beklentilerine cevap verebilecek adaylar arasından seçilecektir. İşletme ve bakım planlamasının da erken aşamalara dahil edilmesi ekipman ömrünün, enerji verimliliğinin ve tasarıma dahil edilen tüm bina performans stratejilerinin uzun vadede kalıcılığının bir anahtarıdır.
OPR başarılı bir Commissioning sürecinin temel dokümanıdır. Cx süreci bu beklentilerin üzerine inşa edilen bir süreçtir. Bu nedenle OPR, maliyet beklentilerini, performans hedeflerini, enerji ve operasyonel kriterleri içerecek şekilde tanımlanmalı ve sürekli geliştirilmelidir.

Commissioning Hedefleri;

ASHRAE Standard 202-2013, The Commissioning Process for Buildings and Systems, and ASHRAE Guideline-0 Commissioning sürecini şu şekilde tanımlamaktadır.
Commissioning bir projenin teslim kriterlerinin geliştirmesi için kurulmuş kalite odaklı bir süreçtir. Bu süreç devreye alınan tüm sistem ve montajların OPR kriterlerine uygun olarak dizayn edildiği, kurulduğu, test edildiği, işletildiği ve bakımının yapıldığını doğrulamaya ve belgelendirmeye odaklanmıştır.
Commissioning sürecinin birincil görevi OPR’ın açık bir şekilde tanımlanmasını sağlamak ve tanımlanan şekilde binanın performansını yerine getirdiğini kontrol etmektir. Bu kontroller pre-design aşamasında öngörülen kabuller ile başlayarak bina minimum ve maksimum doluluk oranları ile mevsimsel testleri de içerecek şekilde devam eden (Ongoing Commissioning) bir kontrol süreci olmalıdır.

Buna göre Commissioning Hedefleri;

· İşveren Proje Gereklilikleri( OPR) karşılayacak şekilde olmalıdır.
· Proaktif kalite teknikleriyle sorunları düşük maliyetli bir şekilde önleyecek yapıda olmalıdır.
· Proje aşamasında karşılaşılan ve işletme aşamasında işveren personelinin karşısına çıkabilecek tüm problemleri kayıt altına almalıdır.
· Sistemin doğru kurulduğu ve çalıştığının kontrolü yapılmalıdır.
· İşveren için genel olarak, ilk maliyetleri ve yaşam döngüsü içerisindeki maliyetleri (bakım-işletme vb.) düşürücü faaliyette olmalıdır.
· Binanın işletmesini ve bakımını kolaylaştırmak için tasarım, yapım ve testler hakkında oluşturan dokümanları ve kayıtları sağlıklı bir şekilde işverene sunulmalıdır.
· Tesisin tüm yaşam döngüsü boyunca aynı performansı gösterip-göstermediğinin kontrolü için ölçülebilir ve kontrol edilebilir bir yapıda sistem kurulmasını sağlamalıdır.

Yararları;
Commissioning süreci, projenin, tesisin güvenli ve sağlıklı bir şekilde işletmeye alınmasına yardımcı olur. Enerji kullanımı optimize eder, işletme maliyetlerini azaltır, yeterli O&M personeli oryantasyonu ve eğitimi sağlar, kurulu binalarda ise sistemlerin işletme dokümantasyonlarını iyileştirir.
Commissioning, enerji verimliliğini artırma, daha yüksek kaliteye sahip ortamlarda çalışılması nedeniyle işyerinde performansı artırarak iş kayıplarını önleme yoluyla yatırımcıya, işverene, bina işletmesine faydalar sağlar.
Commissioning yapmama maliyetleri, hatalı iş düzeltme maliyetleri ve verimsiz çalışma maliyelerine eşit hatta çok daha altındadır. Örneğin kritik öneme sahip tesislerde( üretim tesisleri, data merkezleri, oteller, ofis kuleleri vb.) commissioning hizmetine tabii olmama maliyeti, hizmet dışı kalma süresi ve tesisin uygun şekilde kullanım eksikliği ile ölçülebilir.

Tercih Edilmesindeki Etkenler;

Proje tasarımı içerisine Commissioning sürecinin katılmasının birçok etkeni vardır. Bunlar yatırımcı istekleri ve bina tipine göre çeşitlilik göstermektedir. Örneğin; kritik bir görevi olan veri merkezlerinin küçükte olsa bir hizmet kesintisine uğraması telafi edilemeyecek sonuçlar ortaya çıkarabilir bu nedenle bu tip binaların sistemlerinin doğru ve tasarıma uyun çalışması istenir.
Kurumsal binalar, daha az bakımla daha kararlı çalışmaya sahip bir sistem isterken, kamu ve özel binalar daha fazla enerji verimliliği ile üstün konfor şartlarını sağlayacak sistemler talep etmektedir.
Bina sahiplerinin Commissioning sürecini projelerine dahil etmesi için ana etkenler şunlardır;
· Düzgün Performans Gösteren Bina
· Enerji Verimliliği
· Bina Performansının Değerlendirilme Sistemi
· Verimli ve uygun maliyetli bakım
· Yerel ve uluslararası yükümlülük uyumlulukları
· İç sürdürülebilirlik Programları.
Enerji verimliliğine ve genel performans sistemlerine ek olarak, Commissioning için bir başka itici faktör ise, bina sahibinin performans değerlendirme sistemleri kurarak uluslararası sertifika süreçlerine (LEED,BREAM,DGNB vb) tabii olmak istemesidir. Bu tip derecelendirme sistemlerinde yatırımcı işletmesinin, ileri ve karmaşık sistemlerinin ölçülebilir ve bu ölçümlerin her daim sürdürülebilir bir şekilde devam edebilmesini arzu etmektedir.
Araştırmalar, sürdürülebilir tasarımın daha konforlu bir iç ortam ortamı sunarken bina maliyetlerini azaltmaya yardımcı olduğunu göstermektedir.
Bu nedenle doğru bir Commissioning sürecinden geçen tesisler, başarılı bir proje olma özelliğini yaşam döngüsü boyunca sürdürecektir.

Commissioning Hedefleri;

ASHRAE Standard 202-2013, The Commissioning Process for Buildings and Systems, and ASHRAE Guideline-0 Commissioning sürecini şu şekilde tanımlamaktadır.
Commissioning bir projenin teslim kriterlerinin geliştirmesi için kurulmuş kalite odaklı bir süreçtir. Bu süreç devreye alınan tüm sistem ve montajların OPR kriterlerine uygun olarak dizayn edildiği, kurulduğu, test edildiği, işletildiği ve bakımının yapıldığını doğrulamaya ve belgelendirmeye odaklanmıştır.
Commissioning sürecinin birincil görevi OPR’ın açık bir şekilde tanımlanmasını sağlamak ve tanımlanan şekilde binanın performansını yerine getirdiğini kontrol etmektir. Bu kontroller pre-design aşamasında öngörülen kabuller ile başlayarak bina minimum ve maksimum doluluk oranları ile mevsimsel testleri de içerecek şekilde devam eden (Ongoing Commissioning) bir kontrol süreci olmalıdır.